तीजको अर्थ र महत्व

• तीज मूलतः भगवान् शिव र पार्वतीको मिलनको उत्सव हो।

• यो पर्व खासगरी महिलाहरूले आफ्नो पतिको दीर्घायु र परिवारको सुख–समृद्धिको कामना गर्दै मनाउने गर्छन्।

• तीजको समय हरितालिका तीज भनेर पनि चिनिन्छ, जुन भाद्र महिनाको शुक्ल पक्षको तृतीयामा पर्छ।

🪷 तीजको मुख्य चरणहरू

• दार खाने दिन (पहिलो दिन)

• महिलाहरूले गित–नाच गर्दै मिष्ठान्न परिकार, मिठाई, फलफूल, माछा–मासु आदि खान्छन्।

• यस दिन खानपानमा कुनै कन्जुस्याइँ हुँदैन, जसलाई "दार खानु" भनिन्छ।

• व्रतको दिन (दोस्रो दिन)

• महिलाहरूले रातभरि वा दिनभरि पानीसमेत नखाई व्रत बस्छन्।

• मन्दिरमा गई भगवान् शिव–पार्वतीको पूजा गर्छन्।

• रातभरि भजन–कीर्तन र तीजको नृत्य हुन्छ।

• ऋषि पंचमी (तेस्रो दिन)

• यस दिन महिलाहरूले पौराणिक विश्वास अनुसारको शुद्धिकरणका लागि ३६ वटा विभिन्न पात र नदीको पानी प्रयोग गरी स्नान गर्छन्।

• यो दिन ऋषिहरूको पूजा गरिन्छ।

🎉 रोचक तथ्यहरू

• पुरानो परम्पराअनुसार, तीजमा लाल र हरियो रंगको लुगा लगाउनु शुभ मानिन्छ।

• तीजको नाचमा गीतका शब्दहरू प्रायः महिला अधिकार, जीवनका गुनासा, रमाइला प्रसङ्ग र सामाजिक व्यंग्यमा आधारित हुन्छन्।

• कतिपय ठाउँमा तीज गीतहरू महिलाको सामूहिक आन्दोलनको स्वर बनेका छन्, जसले महिलाको आवाजलाई समाजमा पु-याएको छ।

• तीज नेपाल मात्र होइन, भारतको राजस्थान, हरियाणा, उत्तराखण्ड जस्ता ठाउँमा पनि फरक–फरक शैलीमा मनाइन्छ।

• भक्तपुर, काठमाडौं, ललितपुर लगायतका सहरमा तीजको दिन पशुपतिनाथ मन्दिरमा महिलाको भीडले रेकर्ड तोड्ने स्तरको उपस्थिती देखिन्छ।

• मान्यता अनुसार, पार्वतीले १०८ जन्मसम्म व्रत बसेपछि शिवसँग विवाह पाउन सफल भएकी थिइन्, त्यसैले तीजलाई अत्यन्तै शक्तिशाली व्रत मानिन्छ